Η Μοντεσσόρι + 3 βιβλιοπροτάσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου

Επιμέλεια: Κατερίνα Λιάτζουρα

Η Μαρία Μοντεσσόρι* ανέπτυξε ένα ιδιαιτέρως εμπνευσμένο εκπαιδευτικό μοντέλο, όπου δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγνωση και την αφήγηση, που θεωρεί ως βασικά εργαλεία ανάπτυξης του παιδιού. Σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο, η γλώσσα δεν διδάσκεται αποσπασματικά αλλά μέσα από βιωματικές εμπειρίες, όπου η αφήγηση ιστοριών και η επαφή με τα βιβλία ενισχύουν τη φυσική ικανότητα του παιδιού να μαθαίνει. Η ανάγνωση ιστοριών βοηθά τα παιδιά να διευρύνουν το λεξιλόγιό τους, να κατανοήσουν έννοιες και να βελτιώσουν την εκφραστική τους ικανότητα. Η Μοντεσσόρι τόνιζε ότι τα παιδιά απορροφούν τη γλώσσα από το περιβάλλον τους, γι’ αυτό η έκθεσή τους σε ποιοτικό αφηγηματικό λόγο είναι ζωτικής σημασίας, και έτσι μέσω της αφήγησης τα παιδιά αναπτύσσουν απρόσκοπτα τη φαντασία τους, ενώ παράλληλα καλλιεργείται η συγκέντρωση και η εσωτερική τους πειθαρχία. Η αφήγηση ιστοριών, ιδιαίτερα από ενήλικες που αφηγούνται με ζωντάνια και εκφραστικότητα, συμβάλλει επίσης στην ανάπτυξη της ακουστικής προσοχής και της κοινωνικής συνείδησης. Και είναι φυσικά η λογοτεχνία αυτή που συνδέεται άμεσα με την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης. γεγονός που ενισχύει την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Συνολικά, η ανάγνωση και η αφήγηση, στο πλαίσιο της Μοντεσσοριανής εκπαίδευσης, είναι βασικά μέσα για την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού, τόσο σε γνωστικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο. 

Ως εκπαιδευτικός αλλά και ως μαμά, ενστερνίζομαι τις απόψεις αυτής της μεγάλης παιδαγωγού και σας συστήνω τρία βιβλία παιδικής λογοτεχνίας της πρόσφατης εκδοτικής παραγωγής (με αλφαβητική σειρά). Καλές αναγνώσεις με χιούμορ, φαντασία, ευαισθητοποίηση και φυσικά με εκπληκτικές εικόνες!

της Αγγελικής Λάλου «Η Σίσση των επτά θαλασσών» και εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια (Εκδόσεις Φουρφούρι-Brainfood, 2024) 

«Μπορεί να μην έχω γίνει ακόμη η Σίσση των επτά θαλασσών. Αλλά θα γίνω. Αυτό είναι το όνειρό μου. Και δεν είναι εύκολο όνειρο, το γνωρίζω. Ούτε συνηθισμένο. Και πολλοί μου λένε (σχεδόν όλοι) ότι είναι αδύνατο. Αλλά εγώ τουλάχιστον θα βάλω τα δυνατά μου και θα το προσπαθήσω. Και θα γυρίσω όλη τη γη, από την καλή κι από την ανάποδη. Από τον Αρκτικό ως τον Βόρειο Ατλαντικό και από τον Νότιο Ατλαντικό μέχρι τον Ινδικό και από τον Βόρειο Ειρηνικό έως τον Νότιο Ειρηνικό και τον Νότιο (ή Ανταρκτικό) Ωκεανό. Με μερικές ενδιάμεσες στάσεις στη Μεσόγειο, την Αδριατική, την Κασπία, τη Μαύρη, την Ερυθρά και την Αραβική Θάλασσα. Θάλασσα για θάλασσα δεν θα αφήσω. Θα έρθεις μαζί μου;»

Γνώρισε τη Σίσση, σε αυτό το πρώτο βιβλίο της σειράς, και ετοιμάσου να γυρίσεις μαζί της σε όλες τις θάλασσες του κόσμου, μέσα από τις επόμενες περιπέτειές της! (Από το οπισθόφυλλο)

της Χαριτίνης Μαλισσόβα «Μια μέρα στον βυθό» και εικονογράφηση της Σίσυς Κυλερτζή (Εκδόσεις Αρμός, 2022) 

«Τι συμβαίνει μια μέρα στον βυθό όταν ένα καινούργιο ψάρι προσπαθεί να μπει στην παρέα που έχουν ήδη οι γοργόνες και τα ψαράκια; Γιατί κρύβονται κάθε φορά που τους πλησιάζει; Φταίει το περίεργο, Μεγάλο ψάρι, ή μήπως έχουν αποφασίσει πως δεν θέλουν άλλους στην παρέα τους; Ποιος είναι ο ρόλος της Σοφής γοργόνας; Ποια συμβουλή τους είχαν δώσει οι Νεράιδες και πώς θα βεβαιωθούν ότι είχαν δίκιο; Τι θα συμβεί στη Μικρή γοργόνα και πότε η παρέα θα καταλάβει τι θέλει το Μεγάλο ψάρι; Τι θα έχει γίνει ως το βράδυ και πώς θα είναι η επόμενη μέρα στον βυθό;

Ένα παραμύθι για τη φιλία, την αλληλεγγύη, τον σεβασμό, την αποδοχή του διαφορετικού άλλου. Επειδή «Μια μέρα στον βυθό» μπορεί να είναι «Μια μέρα οπουδήποτε υπάρχουν παρέες παιδιών».

Περιέχει δημιουργικές δραστηριότητες για τα παιδιά και οδηγίες προς τους εκπαιδευτικούς για χρήση του στη σχολική τάξη. (Από το οπισθόφυλλο)

και της Τασούλας Τσιλιμένη «Μια αρκούδα στην μπανιέρα» και εικονογράφηση της Αιμιλίας Κονταίου (Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική, 2024)

« Πώς θα ένιωθες, αν έβρισκες μια πολική αρκούδα στην μπανιέρα, και μάλιστα να χρησιμοποιεί το αφρόλουτρό σου; Τι θα σκεφτόσουν, αν έβλεπες έναν ελέφαντα κρεμασμένο στην απλώστρα στο μπαλκόνι σου; Γιατί το ταβάνι του Ορφέα γέμισε καλάθια; Τι δουλειά κάνει ο μπαμπάς του και συχνά γυρίζει σπίτι με μια παραγεμισμένη σακούλα απορριμμάτων;»

Μια ιστορία για την επαναχρησιμοποίηση των αντικειμένων και των παιχνιδιών, για την αξία της ανταλλαγής και της εκτίμησης των πραγμάτων. (Από το οπισθόφυλλο)

* Η Μαρία Μοντεσσόρι (Maria Montessori, 1870-1952) ήταν Ιταλίδα γιατρός, παιδαγωγός και πρωτοπόρος της εκπαίδευσης. Ήταν η πρώτη γυναίκα που αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ρώμης. Μελέτησε την ανάπτυξη των παιδιών, εστιάζοντας σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, και ανέπτυξε μια καινοτόμο παιδαγωγική μέθοδο που βασίζεται στην αυτονομία, τη βιωματική μάθηση και το προσαρμοσμένο περιβάλλον. Το 1907 ίδρυσε το πρώτο «Σπίτι των Παιδιών» (*Casa dei Bambini*). Το έργο της εξαπλώθηκε παγκοσμίως, επηρεάζοντας τη σύγχρονη εκπαίδευση. Πέθανε το 1952 στην Ολλανδία, αφήνοντας σημαντική παρακαταθήκη στην παιδαγωγική επιστήμη.

® Η Κατερίνα Λιάτζουρα είναι ποιήτρια και μεταφράστρια.

https://katerinaliatzoura.gr/ 

Ντίνος Χριστιανόπουλος: Ο ποιητής της σαρκαστικής τρυφερότητας και οι ψευτοδιανοούμενοι

 Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη) γεννήθηκε στις 20 Μαρτίου 1931 στη Θεσσαλονίκη και έφυγε από τη ζωή στις 11 Αυγούστου 2020. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές του 20ού αιώνα, με έργο που χαρακτηρίζεται από βαθύ συναισθηματισμό, λιτότητα, ειρωνεία και έντονη αυτοαναφορικότητα. Εκτός από ποιητής, υπήρξε διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, λαογράφος, βιβλιοκριτικός και εκδότης.

Ο Χριστιανόπουλος μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου και σπούδασε Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Η ζωή του ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την πόλη του, την οποία ύμνησε και περιέγραψε με τον δικό του, ιδιαίτερο τρόπο. Εργάστηκε για χρόνια ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και παράλληλα δημιούργησε το λογοτεχνικό περιοδικό "Διαγώνιος", το οποίο λειτούργησε από το 1958 έως το 1983, φιλοξενώντας έργα νέων και καταξιωμένων λογοτεχνών.

Ο Χριστιανόπουλος ανήκει στη δεύτερη μεταπολεμική γενιά ποιητών και επηρεάστηκε βαθιά από τον Κωνσταντίνο Καβάφη, χωρίς όμως να τον μιμηθεί. Η ποίησή του είναι αφαιρετική, λιτή και περιεκτική, ενώ διακατέχεται από θέματα όπως ο ανεκπλήρωτος έρωτας, η μοναξιά, η ματαίωση και η εσωτερική αγωνία. Χαρακτηριστικό του έργου του είναι η αντίθεσή του στο κατεστημένο και η αποστροφή του προς τις βραβεύσεις και τις τιμές.

Ανάμεσα στις πιο σημαντικές του ποιητικές συλλογές συγκαταλέγονται:

"Εποχή των ισχνών αγελάδων" (1950) – Η πρώτη του συλλογή, όπου διαφαίνεται η ιδιαίτερη φωνή του και η έμφαση στη λιτότητα και την αμεσότητα του λόγου.

"Ξένα γόνατα" – Έργο γεμάτο μελαγχολία και υπαρξιακή αγωνία.

"Ανυπεράσπιστος καημός" – Συλλογή που εστιάζει στον ανεκπλήρωτο έρωτα και τη μοναξιά.

"Το κορμί και το σαράκι" – Η ερωτική επιθυμία και η ματαίωση της απόλαυσης βρίσκονται στο επίκεντρο.

"Νεκρή πιάτσα" – Περιγράφει την παρακμή και την απογοήτευση μιας κοινωνίας που τον περιθωριοποιεί.

Αποσπάσματα που αγαπάμε :

"Εκείνοι που μας παίδεψαν"

Ἐκεῖνοι ποὺ μᾶς παίδεψαν βαραίνουν μέσα μας πιὸ πολύ,

ὅμως ἡ δική σου τρυφερότητα πόσο καιρὸ ἀκόμα θὰ βαστάξει;

Ὅ,τι μᾶς γλύκανε, τὸ ξέπλυνε ὁ χρόνος κι ἡ συναλλαγή,

ἐκεῖνοι ποὺ μᾶς χαμογέλασαν βουλιάξαν σὲ βαθιὰ πηγάδια

καὶ μείναν μόνο κεῖνοι ποὺ μᾶς πλήγωσαν,

ἐκεῖνοι ποὺ ἀρνήθηκαν νὰ τοὺς ὑποταχτοῦμε.

Ἐκεῖνοι ποὺ μᾶς παίδεψαν βαραίνουν πιὸ πολύ...

"Έρωτας"

Νὰ σοῦ γλείψω τὰ χέρια, νὰ σοῦ γλείψω τὰ πόδια –

ἡ ἀγάπη κερδίζεται μὲ τὴν ὑποταγή.

Δὲν ξέρω πῶς ἀντιλαμβάνεσαι ἐσὺ τὸν ἔρωτα.

Δὲν εἶναι μόνο μούσκεμα χειλιῶν,

φυτέματα ἀγκαλιασμάτων στὶς μασχάλες,

συσκότιση παραπόνου,

παρηγοριὰ σπασμῶν.

Εἶναι προπάντων ἐπαλήθευση τῆς μοναξιᾶς μας,

ὅταν ἐπιχειροῦμε νὰ κουρνιάσουμε σὲ δυσκολοκατάχτητο κορμί.

"Ενός λεπτού σιγή"

"Εσείς που βρήκατε τον άνθρωπό σας

κι έχετε ένα χέρι να σας σφίγγει τρυφερά,

έναν ώμο ν' ακουμπάτε την πίκρα σας,

ένα κορμί να υπερασπίζει την έξαψή σας,

κοκκινίσατε άραγε για την τόση ευτυχία σας,

έστω και μία φορά;

Είπατε να κρατήσετε ενός λεπτού σιγή

για τους απεγνωσμένους;"

Ο ποιητής ενάντια στις τιμητικές διακρίσεις

Ο Χριστιανόπουλος υπήρξε ένας λογοτέχνης με έντονη προσωπικότητα και απέφυγε τις βραβεύσεις, τις τιμές και την κοινωνική καταξίωση. Χαρακτηριστική είναι η άρνησή του να αποδεχτεί το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων το 2011, δηλώνοντας: «Εγώ δεν θέλω βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Δεν θέλω να εξαγοράζομαι.»

Χαρακτηριστικό της στάσης του ήταν και το κείμενο του για τους "ψευτοδιανοούμενους":

"ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΗΔΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ που δίνουν μεγαλύτερη σημασία στη γνώση και την πληροφόρηση και λιγότερη στο αίσθημα και το βίωμα. Ό,τι έμαθαν ή δεν έμαθαν έχει γι` αυτούς μεγαλύτερη αξία από τη σκέψη. Κουλτουριάρηδες βρίσκονται σ` όλες τις εποχές. Στην αρχαία Ελλάδα τούς κοροϊδεύει πολύ άσχημα ο Αριστοφάνης επειδή χρησιμοποιούσαν πάντα καινούριες και παράξενες λέξεις για να ξιπάσουν τον κόσμο. Και οι σοφιστές ήταν ένα είδος κουλτουριάρηδων της εποχής τους, γιατί έδωσαν πολλή σημασία στη γνώση και όχι στη σωστή κρίση.

ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ, ΟΤΑΝ ΛΕΓΑΜΕ «ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ» ή «οι άνθρωποι των γραμμάτων», νιώθαμε κάτι σαν δυσφορία και ενόχληση, γιατί καταλαβαίναμε ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν ξεφύγει πολύ από τη ζωή εν ονόματι δήθεν της τέχνης. Αυτοί νομίζανε ότι, επειδή ήτανε άνθρωποι των γραμμάτων, έπρεπε να μιλούν με ειδικό λεξιλόγιο, να καταλαβαίνονται μεταξύ τους, κι ας μην τους καταλαβαίνουν οι άλλοι.

ΣΕ ΤΕΛΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ, ΟΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΗΔΕΣ είναι ψευτομορφωμένοι. Μόνο ένας ψευτομορφωμένος μπορεί να χρησιμοποιεί λεξιλόγιο που ξιπάζει και ξαφνιάζει, ή να μεταχειρίζεται ωραίες λέξεις και φράσεις για να κάνει εντύπωση, ενώ κατά βάθος δεν κατέχει τη γλώσσα και δεν τη χρησιμοποιεί σωστά.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΑΠΟΚΑΛΟΥΜΕ γλώσσα των κουλτουριάρηδων είναι ένα κουρκούτι από νεόκοπες λέξεις, από ξένες αμετάφραστες λέξειςκαι από λέξεις παρμένες από διάφορες επιστήμες, λ.χ. «η μεταστοιχείωση της ντεμί νομενκλατούρας». Μ` ένα τέτοιο κουρκούτι στο τέλος δεν βγάζουν νόημα ούτε αυτοί, ούτε φυσικά κι εμείς. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη λέξη «δομή» που αναφέρεται στον χώρο, ενώ η λέξη «διαδικασία» αναφέρεται στον χρόνο. Τι θα λέγατε όμως αν ξαφνικά διαβάζατε «δομικές διαδικασίες» ή «διαδικαστικές δομές»;

ΡΩΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΠΟΙΟΙ ΝΑ ΤΙΣ ΕΞΗΓΗΣΟΥΝ, μα δεν μπόρεσε κανείς. Γιατί όπως καταλαβαίνετε, πρόκειται για μπαρούφες. Τι μπορεί λοιπόν να σημαίνουν οι δύο αυτές φράσεις, όταν στην καθεμία το επίθετο αναιρεί το ουσιαστικό; Αλλά τι θα λέγατε αν αυτή η φράση γινόταν ολόκληρη πρόταση; Διαβάστε λοιπόν: «Όταν οι δομικές διαδικασίες λειτουργούν ανασταλτικά μέσα στον χώρο του μεταμοντέρνου…». Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς σ` αυτή τη φράση; Πρώτα πρώτα πόσοι ξέρουν τον όρο «μεταμοντέρνο»; Κι έπειτα, τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στον χώρο του «μεταμοντέρνου», εάν λειτουργήσουν ή δεν λειτουργήσουν οι «δομικές διαδικασίες»;

ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΚΑΤΑΝΟΗΤΑ ΚΑΙ ΓΙ’ ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙ και γι` αυτόν που τα διαβάζει. Είναι αλαμπουρνέζικα. Και σκεφτείτε ότι σαν κι αυτή τη φράση υπάρχουν χιλιάδες, που επαληθεύουν τα τρία χαρακτηριστικά των κουλτουριάρηδων: Πρώτον ότι δεν γνωρίζουν καλά τις λέξεις και τις έννοιές τους (κάποιος έγραφε τη λέξη «ενδιαίτημα» και εννούσε «ένδυμα»!), δεύτερον θέλουν να ξιπάσουν τους άλλους με διάφορες ακαταλαβίστικες λέξεις και τρίτον, δεν έχουν χωνέψει καλά αυτό που λένε. Χώρια που δεν τα καταφέρνουν ούτε και με το συντακτικό και μπερδεύονται.

ΒΕΒΑΙΑ ΤΟ ΜΠΕΡΔΕΜΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΩΤΑ στο μυαλό. Πάντως μ` αυτά και μ` αυτά, καταφέρνουν να κομπλεξάρουν πολλούς, και καμιά φορά όλους, ενώ συντελούν στο να πάει η γλώσσα μας κατά διαόλου.

ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΑΝΑΡΩΤΗΘΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ, ότι αφού αποδεχόμαστε την ερμητική γραφή ορισμένων ποιητών, γιατί να μην αποδεχτούμε και τον δυσνόητο τρόπο γραφής των κουλτουριάρηδων; Από μία άποψη, κι ο ποιητής θα έπρεπε, οποιαδήποτε τεχνοτροπία κι αν ακολουθεί, να γράφει κατά τρόπο κατανοητό, για να μπορεί ο αναγνώστης να τον καταλαβαίνει. Γιατί, τι να την κάνουμε την οποιαδήποτε ποίηση, όταν έχει κοπεί η γέφυρα της επικοινωνίας; Τι να τα κάνουμε τα ερμητικά ποιήματα, όταν δεν τα καταλαβαίνει κανείς; Κι αφού δεν μας λένε τίποτε, πώς είναι δυνατόν να μας συγκινήσουν;

ΒΕΒΑΙΑ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΧΕΙ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ ΟΤΙ γράφει για να εκφράσει τον εαυτό του, αν και πάλι θα μπορούσε να πει κανείς ότι ένας ποιητής που εκφράζεται ερήμην του αναγνώστη, τι σόι ποιητής είναι; Και αν ο σουρεαλισμός στην πρώτη φράση το παραξήλωσε, τι να πούμε για τους σημερινούς σουρεαλιστές της αρπακόλλας, που γράφουν ό,τι τους κατέβει; Πάντως ο στοχαστής, επειδή δεν έχει καν τη δικαιολογία της έμπνευσης κι επειδή ο στόχος του είναι η συζήτηση με τον αναγνώστη, δεν θα έπρεπε να είναι ακαταλόγιστος σαν τους μοντέρνους ποιητές.

ΚΑΠΟΙΟΙ ΙΣΧΥΡΙΖΟΝΤΑΙ ΠΩΣ ΕΤΣΙ ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΕΤΑΙ η γλώσσα μας, ενώ η απλότητα και η σαφήνεια διατηρούν τη γλώσσα στάσιμη. Αν όμως ο εμπλουτισμός της γλώσσας γίνεται αιτία για να θριαμβεύσει η ακατανοησία, μήπως θα έπρεπε να προτιμήσουμε κάποιες φυλές της Αφρικής που συνεννοούνται μόνο με τριακόσιες λέξεις;

Η ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΑΥΤΟΥ οφείλεται όχι μόνο στην ημιμάθεια των περισσότερων κουλτουριάρηδων αλλά και στον εγωισμό τους.Δεν θα μπορέσουν ποτέ οι άνθρωποι αυτοί να ακούνε περισσότερο απ` όσο μιλάνε, να σκέφτονται περισσότερο απ` όσο γράφουν, και να περνούν κάθε πληροφορία από το κόσκινο της κρίσης.

ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ ΑΥΤΟ, ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑΠΕΙΝΟΣ, να μη νομίζει πως αυτός τα ξέρει όλα και κανείς άλλος. Να μη λέει διαρκώς «εγώ νομίζω», «εγώ πιστεύω», «έχω τη γνώμη» και τα συναφή. Μέσα σ` αυτό το βραχυκύκλωμα ημιμάθειας και εγωισμού, χωρούνε αριστεροί και δεξιοί, εφημερίδες και τηλεόραση, και ορθόδοξοι και νεο-ορθόδοξοι.

Κληρονομιά και Επίδραση

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος άφησε πίσω του ένα πλούσιο έργο που εξακολουθεί να διαβάζεται και να μελετάται. Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από μεγάλους Έλληνες συνθέτες, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρος Κουγιουμτζής και ο Διονύσης Σαββόπουλος, διατηρώντας ζωντανή την επίδρασή του στη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα.

Η φωνή του Χριστιανόπουλου παραμένει δυνατή και επίκαιρη, υπενθυμίζοντάς μας τη δύναμη της αυθεντικότητας, της απλότητας και της ανθρώπινης ευαισθησίας στη λογοτεχνία.

Παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του ένας "αιρετικός" ποιητής, που δεν δίσταζε να εκφράσει τη γνώμη του χωρίς φίλτρα και συμβιβασμούς. Η ποίησή του συνεχίζει να συγκινεί και να εμπνέει, με το ατόφιο, ειλικρινές και βαθιά ανθρώπινο ύφος της.

Χαλκίδα: Απαγγελίες-τραγούδι & συζήτηση με αφορμή τα “χίλια πρόσωπα της Μάνας”

Η Εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Τέχνης Δρώμενα την Κυριακή 16 Μαρτίου – Απαγγέλουν 26 ποιητές 

Τα χίλια πρόσωπα της Μάνας

Μητέρα, σχέση ζωής

Ανιδιοτελής αγάπη ή επιβολή του εγώ;

Μάνα, δύναμη, αφοσίωση ή ζήλεια και αντιπαλότητα;

Εξάρτηση ή ανάπτυξη;

Μαμά, τρυφερότητα ή υποταγή;

Ακατάλυτος δεσμός ή τυραννία;

Εαυτός, καθαρός ή ραγισμένος καθρέφτης των προσδοκιών της μάνας;

Ελάτε να μοιραστούμε σκέψεις, συναισθήματα και απόψειςμέσα από ποιήματα και αφηγήσεις, προσωπικά ή όχι.

Η βραδιά διοργανώνεται από τέσσερις φίλες που γράφουν την Κατερίνα Γιαμά, την Κατερίνα Λιάτζουρα, τη Μαργαρίτα Παπαγεωργίου και την Κάλλια Βαβουλιώτη. Η Χριστίνα-Αλίκη Δεληβοριά-Δημαρέλου (Λογοθεραπεύτρια-Νηπιαγωγός) θα αναλύσει το θέμα από ψυχολογικής άποψης, η φωτογράφος Ζησούλα Ντάσιου θα εκθέσει φωτογραφίες της με σχετική θεματική, και η Αλεξάνδρα Αραβίδου με τον Κώστα Κουρμπέτη θα συνοδεύσουν μουσικά τη βραδιά. Συμμετέχει το πολυφωνικό σχήμα «Κλωστή Λαλιά».

Θα απαγγείλουν:

Αγγελική Αγγέλου
Χρηστος Αμανατίδης
Σοφία Βέβη Ανδριτσοπούλου
Κάλλια Βαβουλιώτη
Ελένη Βελέντζα
Γεωργία Βεληβασάκη
Κατερίνα Γιαμά
Κωνσταντίνος Γιαννάκος
Έλενα Γλωσσιώτη
Γιάννης Καλαμάρας
Λένα Καλλέργη
Βασιλική Κοτσανταμπάνη
Κική Κωνσταντίνου
Κατερίνα Λιάτζουρα
Έστερ Λουκά
Κυριακη Λυμπέρη
Νίκος Μαντάς
Μαρία Μιστριώτη
Βασίλης Μπαρούτης
Χαρά Νίκα
Κωνσταντίνος Ντεγιάννης
Μαργαρίτα Παπαγεωργίου
Ηρώ Σιμονοβίκη Παπαγεωργίου
Μαρία Ράπτη
Φαίη Ρέμπελου
Σοφία Σούρτζη
Παναγιώτης Τσιμπιδάκης
Έλενα Φωτιά

 

Που: Τέχνης Δρώμενα
Πότε: Κυριακή 16 Μαρτίου
Ώρα : 19:00

 

Πως η Σωσώ Παπαδήμα αποτέλεσε χαρακτήρα-σύμβολο για τρεις γενιές | Νίκος Δασκαλόπουλος

Ένα αντίο στην πιο συμπαθή villain ηρωίδα της ελληνικής TV όπως την ενσάρκωσε η Καίτη Κωνσταντίνου

H Καίτη Κωνσταντίνου ερμήνευσε -επικαθορίζοντας για πάντα την ελληνική ποπ κουλτούρα- την πιο πλήρη villain της μετανεωτερικότητας. Τη Σωσώ Παπαδήμα.
Η Σωσώ από μία νοικοκυρά της μεσαίας τάξης σε έναν βαλτομένο γάμο, μετατρέπεται σε μια στην ουσία υπερ-συνείδηση της σειράς που δε δικαιολογείται από το Χ, Ψ, σεναριολογικό ερέθισμα του arc της.

Διεκδικούσε συνεχώς όλο και περισσότερη ελευθερία. Ελευθερία να μιλάει, να παρεμβαίνει, να συνδιαμορφώνει, να υπάρχει. Δεν είναι μόνο το φλέγμα και το μαύρο χιούμορ της. Είναι το ότι δεν έμεινε ποτέ σε ένα μόνο πεδίο. Ήθελε να υπάρξει σε όλες τις στοιβάδες του βίου της σειράς. Οι μηχανορραφίες δεν ήταν τίποτα άλλο από τις πανουργίες του λόγου για να φτάνει η ακραία της συνείδηση στην εσχατιά της διεκδίκησης της πληρότητας.

Από το σεξ, το οργασμικό κενό, τα κινκς, μέχρι την αντίληψη και συγχώρεση πίσω στην επανοικειοποίηση της βίας, άνοιγε συνεχώς χώρο στα δημόσια πράγματα και της χώρας.

Και δεν είναι τυχαίο που λατρεύεται όχι μόνο από την Gen X, αλλά πλέον και από τη Gen Z. Τρεις γενιές. Γιατί ειδικά οι συνεχείς μεταβάσεις της Gen Z στο μιμιδιακό και μη χιούμορ της, post-meta-irony-sincerity-post-cynism είναι ο κατ' εξοχήν τόπος του κβαντικού τραύματος, και της Σωσώκας.

Γιατί αν και ήταν το πρώτο καθαρά μετανεωτερικό έργο του Παπαπέτρου (το άλλο το Είσαι το ταίρι μου), η Σωσώ είναι ριζωμένη στον λεγόμενο ακραίο μοντερνισμό. Στην ιδέα ότι ο μοντερνισμός φέρει εγγενώς το άκρο.

Η Σωσώ αντιλαμβάνεται όλα τα εμμενή άκρα της εποχής και απλώς αρνείται να παίξει το παιχνίδι της ευθυγράμμισης. Όχι τυχαία, συμβουλεύει στη σχέση αγάπης που έχει με τον γιο της, την επόμενη γενιά να σπάσει κάθε κανονιστικό πλαίσιο. Όχι άλλη φουρνιά "καλών μαθητών".

Απαιτητικός ρόλος που μαθηματικά οδηγεί σε typecast. Αλλά ήταν μια μέγιστη πολιτισμική χειρονομία. Πιστεύω εδώ και χρόνια ότι ο ηθοποιός που διαβάζει έναν ρόλο, όπως και ένας μεταφραστής, πέρα από συμμέτοχοι στο έργο καλλιτέχνες, κάνουν μια συγκεκριμένη κοινωνική προσφορά.

Για να είναι οι γυναίκες αποτυπωμένες να αξιώνουν να είναι και να κάνουν τα πάντα. Να υπάρχουν παντού. Να διεκδικούν χώρο παντού.

Είναι κακό αυτό; Ή απλώς αιώνια μοντέρνο;

Αντίο, κ. Κωνσταντίνου, άξιζε.

Εγκαίνια της εικαστικής έκθεσης “Mater Mundi" για το γυναικείο αποτύπωμα στον Πολιτισμό στο Alma Mater στις 27/02

Ο Επιμελητής Τέχνης Πάρης Καπράλος σε συνεργασία με 16 εικαστικούς καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό σας προσκαλούν να επισκεφθείτε την έκθεση “Mater Mundi", που διερευνά τη διαχρονική παρουσία της γυναικείας συμβολής, της ισότητας και της συλλογικής ευθύνης για τη πρόοδο και ολοκλήρωση του Πολιτισμού.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα διεξαχθούν Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου ώρες 19:00 - 22:00. Η έκθεση περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, σχεδίου, χαρακτικής, φωτογραφίας και ψηφιακής τέχνης.

Η έκθεση λαμβάνει χώρα σε φυσική μορφή στην Αθήνα, Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου - Κυριακή 9 Μαρτίου 2025 στο χώρο τέχνης Alma Mater (Εμμανουήλ Μπενάκη 62, Εξάρχεια, Αθήνα), και παράλληλα διαδικτυακά, σε συνεργασία με την ARTgrID (https://artgrid.gr).

Στο επιμελητικό σημείωμα, ο κ. Καπράλος σημειώνει μεταξύ άλλων: “Η φράση "Mater Mundi" (Μητέρα του Κόσμου) έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορα πλαίσια στην ιστορία, με ιδιαίτερη έμφαση στον θρησκευτικό, φιλοσοφικό και καλλιτεχνικό λόγο. Στον μυστικισμό, ο Γάλλος λόγιος Guillaume Postel (1510–1581) χρησιμοποίησε τη φράση για να περιγράψει μια θεϊκή, μυστικιστική φιγούρα που συνδέεται με την ιδέα της Νέας Εύας. Στη θρησκευτική εικονογραφία, η Παναγία παρουσιάζεται ως "Mater Mundi", δηλώνοντας τον ρόλο της ως Μητέρας όλων των ανθρώπων. Ο Οβίδιος και άλλοι ρωμαίοι ποιητές δεν χρησιμοποιούν τη φράση άμεσα, αλλά η έννοια απηχείται έμμεσα στα έργα τους που αναφέρονται σε κοσμικές και θεϊκές μητέρες. Στον συμβολισμό της Αναγέννησης και του Μεσαίωνα, η Mater Mundi χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ενσάρκωση της φροντίδας, της ζωής και της αγάπης. 

Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή, η φράση "Mater Mundi" επανανοηματοδοτείται ως υπενθύμιση της πολύπλευρης ανθρώπινης υπόστασης της γυναίκας. Η γυναίκα-μητέρα, παράλληλα με τον ρόλο της ως πηγή ζωής και φροντίδας, είναι πρωτίστως άνθρωπος, με όνειρα, φιλοδοξίες και δικαιώματα. Οι αγώνες για την ισότητα των φύλων τον 20ό και 21ο αιώνα έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη να αναγνωριστεί η γυναίκα, όχι μόνο ως μητέρα ή σύμβολο, αλλά και ως ισότιμο μέλος της κοινωνίας. Οι διεκδικήσεις για ισότητα στην εργασία, στη λήψη αποφάσεων και στην οικογενειακή ζωή ανέδειξαν τη σημασία της χειραφέτησης της γυναίκας-μητέρας. Σήμερα, ο όρος μπορεί να συμβολίζει και την παγκόσμια φροντίδα, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη συλλογική ευθύνη που επωμίζονται όχι μόνο οι γυναίκες, αλλά όλοι οι άνθρωποι για την ευημερία του κόσμου. Έτσι, η φράση αποκτά έναν νέο, δυναμικό χαρακτήρα, που αντικατοπτρίζει τις προκλήσεις και τα επιτεύγματα της σύγχρονης κοινωνίας”.

Συμμετέχουν οι εικαστικοί καλλιτέχνες: Εύα Αναστοπούλου, Όλγα Μπαρμάζη, Rózsa Balázs, Ιωάννης Σταμούλης, Corina Nani, Μαρία Καλλιάδου, Ioana Ursu, Νίκη Ρουμπάνη, Gabriela Galban, Έλενα Αρσενίδου, Lucyna Kukosz, Διονυσία Ζέρνου, Χρυσούλα Δεμάγκου, Μιχαήλ Μουμτζής, Ειρήνη Χαλέλη, Χαρά Ευθυμιοπούλου.

Ώρες / Μέρες: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή 19:00 - 22:00. Τις υπόλοιπες ημέρες ο χώρος δέχεται μόνο κατόπιν συνεννόησης στο 6972445353. Είσοδος ελεύθερη.

Για την έκθεση έχει εκδοθεί δίγλωσσος (στην Ελληνική και την Αγγλική γλώσσα) αναμνηστικός κατάλογος-βιβλίο, διαθέσιμος σε όλους τους επισκέπτες δωρεάν.

* Το φόντο της αφίσας της έκθεσης είναι λεπτομέρειες έργου του εικαστικού καλλιτέχνη Rózsa Balázs

Σχετικά με τον Επιμελητή

Ο Πάρης Καπράλος είναι Επιμελητής Τέχνης, Ιδρυτής & Συντονιστής της ARC -Art Revisited Collective, και συνεκδότης του Arts & Antiques CCR. Γεννήθηκε το 1975 και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε Οικονομικά (Αθήνα) και Γραφικές Τέχνες (Staffordshire, Αγγλία). Εργάστηκε ως Δημοσιογράφος με εξειδίκευση σε θέματα Τεχνολογίας σε οικονομικές εφημερίδες, περιοδικά και ηλεκτρονικά πρακτορεία ειδήσεων (1999-2006), ως στέλεχος διοργάνωσης σε επιχειρηματικά συνέδρια του κλάδου της Πληροφορικής & των Τηλεπικοινωνιών (2004-2011), και άλλαξε επαγγελματική πορεία στρεφόμενος στον χώρο της Τέχνης το 2011. Έχει επιμεληθεί και διοργανώσει περισσότερες από 200 εκθέσεις, εικαστικές δράσεις, projects και συμμετοχές εντός και εκτός Ελλάδας. Αναλυτικά: https://artgrid.gr/paris-kapralos/

Σχετικά με την ARTgrID

H ARTgrID είναι εταιρεία που ασχολείται συστηματικά με την προβολή και προώθηση ποιοτικής τέχνης εικαστικών καλλιτεχνών, κυρίως μέσω ιστοσελίδας παροχής ψηφιακών υπηρεσιών, αλλά και με τη διοργάνωση φυσικών γεγονότων, δράσεων και την αξιοποίηση συνεργειών με πολλά διαφορετικά εμπλεκόμενα μέρη στον χώρο των Τεχνών (Επιμελητές, χώρους, εμπόρους τέχνης, επενδυτικούς συμβούλους, εξειδικευμένους νομικούς, κ.α.). Διαθέτει διαδικτυακή πλατφόρμα παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών https://artgrid.gr στις υπηρεσίες της οποίας συγκαταλέγονται η διοργάνωση φυσικών και διαδικτυακών εκθέσεων/συμποσίων/εικαστικών δράσεων, η δημιουργία, φιλοξενία και προβολή ιστοσελίδων εικαστικών καλλιτεχνών κ.α. Πληροφορίες: https://artgrid.gr

Σχετικά με το Alma Mater

Ο χώρος τέχνης "Alma Mater" βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας, στα Εξάρχεια. Στεγάζεται σε μια ανακαινισμένη νεοκλασσική κατοικία που κτίστηκε πριν από το 1890. Στα λατινικά "Alma Mater" σημαίνει κυριολεκτικά "μητέρα τροφός", και συνήθως αποδίδεται συμβολικά στην Επιστήμη που έχει το ρόλο της μητέρας του Ανθρώπου ως εξελιγκτικής δύναμης. Ομοίως, το όραμα των ιδρυτών του χώρου είναι να λειτουργήσει ως "alma mater" για την πνευματική και αισθητική ανέλιξη της πόλης. Ο χώρος εκτός από εκθεσιακές δυνατότητες διαθέτει και εξοπλισμό φιλοξενίας εκδηλώσεων. Αναλυτικές πληροφορίες https://almamater.gr